Darowizna samochodu – co to jest?
W najprostszym tłumaczeniu darowizna samochodu jest przekazaniem pojazdu innej osobie. Najczęściej spotykana jest darowizna auta w rodzinie, ale nie jest to konieczność. Dlatego Kodeks Cywilny wyróżnia trzy grupy podatkowe, do których zalicza się obdarowanych w zależności od stopnia pokrewieństwa z darczyńcą.
Strony darowizny:
- darczyńca – osoba przekazująca bezpłatnie pojazd na rzecz obdarowanego;
- obdarowany – osoba, której darczyńca przekazuje nieodpłatnie pojazd.
Niezależnie od tego, jaki stopień pokrewieństwa łączy strony darowizny – obdarowanego i darczyńcę – cały proces powinien być udokumentowany. Najważniejszym dokumentem jest umowa darowizny samochodu. Dopilnować trzeba także formalności w wydziale komunikacji.
Trzy grupy podatkowe darowizny:
- I grupa podatkowa – małżonek, dzieci, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, wnuki, prawnuki, teść, ojczym i macocha, teściowie, zięć i synowa, pradziadkowie, pasierb i pasierbica.
- II grupa podatkowa – zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.
- III grupa podatkowa – pozostałe osoby.
Poza tym należy pamiętać, że w ramach grupy I wyróżnia się tzw. grupę 0, do której należą: małżonek, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb i pasierbica. Jest to istotne o tyle, że obdarowani zaliczani do grupy “0” nie muszą płacić podatku od darowizny i to nawet wówczas, kiedy przedmiot darowizny przekracza dopuszczalny limit. Wystarczy w ciągu 6 miesięcy złożyć w urzędzie skarbowym formularz SD-Z2.
Umowa darowizny samochodu – co należy wiedzieć, o czym pamiętać?
Przy przekazaniu auta osobie trzeciej najważniejszym dokumentem jest umowa darowizny auta. Umowa jest ważna od momentu przekazania pojazdu i przeniesienia praw własności na obdarowanego. Jednak darczyńca wcale nie ma obowiązku oddawać samochodu od razu po podpisaniu umowy darowizny pojazdu. Termin ten może być inny, ale należy go podać w umowie.
Umowę darowizny pojazdu można spisać u notariusza, ale nie ma takiego obowiązku. Warto to rozważyć szczególnie w przypadku otrzymania auta w darowiźnie od osoby, która nie jest bliskim członkiem rodziny. Jeżeli umowa ma formę aktu notarialnego, nie ma też obowiązku informowania fiskusa o otrzymaniu przedmiotu w akcie darowizny.
Umowę należy przygotować w dwóch egzemplarzach – po jednym dla każdej ze stron. Może to być dokument napisany odręcznie, aczkolwiek łatwiej, szybciej i wygodniej wydrukować i wypełnić gotowy formularz umowy darowizny auta.
POBIERZ WZÓR UMOWY DAROWIZNY SAMOCHODU W PDF
Umowa darowizny auta – co musi zawierać?
Nie ma jednego wzoru umowy darowizny samochodu czy innego przedmiotu. Natomiast zapisy Kodeksu Cywilnego wskazują, jakie podstawowe dane powinny znaleźć się w tym dokumencie, tj.:
- data i miejsce sporządzenia umowy darowizny pojazdu;
- dane osobowe darczyńcy i obdarowanego;
- opis, wartość i dane identyfikacyjne pojazdu (m.in. model, marka, rodzaj, numer VIN, numer rejestracyjny, rok produkcji);
- oświadczenia darczyńcy o przekazaniu samochodu w darowiźnie oraz że auto jest wolne od praw osób trzecich;
- oświadczenie obdarowanego o przyjęciu samochodu w akcie darowizny;
- data przekazania samochodu;
- podpisy stron umowy.
Darowizna połowy samochodu
W akcie darowizny komuś z rodziny lub innej osobie można przekazać cały pojazd bądź tylko jego część (np. 50%). To jeden ze sposobów na obniżenie cen ubezpieczenia OC auta w przypadku młodych kierowców bez stażu za kierownicą. Tacy zmotoryzowani dla towarzystw ubezpieczeniowych stwarzają bowiem większe potencjalne ryzyko spowodowania wypadku.
Przekazanie tylko części auta jest możliwe również wówczas, jeżeli samochód ma większą liczbę współwłaścicieli (np. darowizna połowy samochodu przy dwóch współwłaścicielach). W takiej sytuacji spisuje się umowę darowizny części samochodu.
- Umowa darowizny połowy samochodu – standardowa umowa darowizny pojazdu, w której darczyńca przekazuje obdarowanemu 50% auta.
- Umowa darowizny samochodu dwóch właścicieli – każdy z właścicieli może sam decydować, co chce zrobić i komu przekazać swoją część majątku. Jednak w umowie należy umieścić dane właścicieli i procentowy udział we własności pojazdu.
- Umowa darowizny auta dla dwóch obdarowywanych – w dokumencie powinny znaleźć się dane wszystkich stron umowy, czyli darczyńcy i każdego z obdarowanych.
Darowizna samochodu – przerejestrowanie w wydziale komunikacji
Samochód otrzymany w darowiźnie należy przerejestrować w wydziale komunikacji. W tym celu konieczne jest:
- złożenie wniosku o wydanie nowego dowodu rejestracyjnego;
- oddanie tablic rejestracyjnych (okazanie tablic, jeżeli można je zachować i jest taka chęć);
- dołączenie umowy darowizny samochodu;
- okazanie dowodu osobistego, aktualnego dowodu rejestracyjnego i polisy OC.
Jeżeli samochód nie ma ważnego ubezpieczenia OC, najpóźniej w dniu rejestracji należy opłacić taką polisę. To samo dotyczy wizyty na stacji diagnostycznej, jeżeli auto nie ma aktualnego badania technicznego.
W sytuacji, kiedy w akcie darowizny przekazano tylko część samochodu, w wydziale komunikacji powinni stawić się wszyscy właściciele samochodu. Jeżeli współwłaściciel nie może osobiście pojawić się w urzędzie, konieczne jest pełnomocnictwo, które kosztuje:
- 0 zł – najbliżsi członkowie rodziny (m.in. mąż, żona, syn, córka, ojciec, matka, brat, siostra);
- 17 zł – pozostałe osoby.
Koszt rejestracji samochodu z darowizny jest różny w zależności od tego, czy auto będzie mieć nowe tablice rejestracyjne, tj.:
- Koszt rejestracji samochodu otrzymanego w darowiźnie z nowymi tablicami – 161,50 zł.
- Koszt rejestracji samochodu otrzymanego w darowiźnie z zachowaniem tablic – 81,00 zł.
Przeczytaj też: “Jak wypełnić wniosek o rejestrację pojazdu?”
Kwota wolna od podatku w przypadku darowizny
Kwoty, przy jakich nie trzeba płacić podatku za samochód otrzymany w darowiźnie, zależą od kilku czynników, w tym limitów, wartości przedmiotu darowizny i grupy podatkowej. W 2023 roku podatku od darowizny nie trzeba płacić, jeżeli samochód wręczany przez darczyńcę jest wart nie więcej niż:
- I grupa podatkowa – 10 434 zł;
- II grupa podatkowa – 7 878 zł;
- III grupa podatkowa – 5 308 zł.
Trzeba pamiętać, że do kwoty wolnej od podatku od darowizny zalicza się wszystkie otrzymane darowizny w okresie 5 lat poprzedzających rok, kiedy otrzymano ostatnią darowiznę. Jeżeli wartość samochodu przekazanego w darowiźnie nie przekracza kwoty dla danej grupy podatkowej to darowizna:
- nie podlega opodatkowaniu,
- nie wymaga zgłoszenia w urzędzie skarbowym.
Przeczytaj też: “Podatek od kupna samochodu – kiedy płacić, ile wynosi, jak wypełnić deklarację PCC-3?”
Podatek od darowizny samochodu dla obdarowanych z grupy “0”
Jeżeli obdarowany zalicza się do tzw. grupy zerowej, nie musi płacić podatku nawet wówczas, kiedy wartość samochodu przekracza maksymalny limit darowizny dla grupy I. Natomiast jest to możliwe tylko wówczas, kiedy obdarowany:
- w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania pojazdu zgłosi darowiznę samochodu naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego poprzez
- złożenie formularza SD-Z2;
- ma obywatelstwo polskie, kraju UE lub państwa EFTA.
Podatek od darowizny samochodu dla obdarowanych z grupy “I” w 2023 roku:
- do 10 434 zł – brak obowiązku płacenia podatku i informowaniu fiskusa;
- do 11 128 zł – 3% (333,90 zł);
- od 11 128 zł do 22 256 zł – 333,90 zł + 5% nadwyżki ponad 11 128 zł;
- powyżej 22 256 zł – 890,30 zł + 7% nadwyżki ponad 22 256 zł.
Podatek od darowizny samochodu dla obdarowanych z grupy “II” w 2023 roku:
- do 7 878 zł – brak obowiązku płacenia podatku i informowaniu fiskusa;
- do 11 128 zł – 7% (779,00 zł);
- od 11 128 zł do 22 256 zł – 779,00 zł + 9% nadwyżki ponad 11 128 zł;
- powyżej 22 256 zł – 1 780,60 60 zł + 12% nadwyżki ponad 22 256 zł.
Podatek od darowizny samochodu dla obdarowanych z grupy “III” w 2023 roku:
- do 5 308 zł – brak obowiązku płacenia podatku i informowaniu fiskusa;
- do 11 128 zł – 12% (1 335,40 zł);
- od 11 128 zł do 22 256 zł – 1 335,40 zł + 16% nadwyżki ponad 11 128 zł;
- powyżej 22 256 zł – 3 115,90 zł + 20% nadwyżki ponad 22 256 zł.
Urzędu skarbowego nie trzeba informować o nabyciu auta w akcie darowizny, jeżeli dokument miał formę aktu notarialnego.
Z kolei, kiedy powstał obowiązek zapłaty podatku, należy go uiścić w terminie 14 dni od odebrania decyzji. Podatek trzeba zapłacić na rachunek bankowy lub w kasie urzędu skarbowego.
Trzeba pamiętać, że obdarowani z grup I-III, którzy otrzymali samochód w akcie darowizny, muszą złożyć w urzędzie skarbowym zeznanie podatkowe SD-3. Należy to zrobić w terminie miesiąca od otrzymania darowizny. Oprócz tego formularz SD-3 jest zarezerwowany dla obdarowanych z grupy “0”, jeżeli nie złożą oni zeznania SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od otrzymania auta w darowiźnie. Jeżeli obdarowany do darowizny przyzna się dopiero podczas kontroli, fiskus naliczy wówczas podatek w wysokości 20 proc. wartości auta.
Sprzedaż samochodu z darowizny przed upływem 6 miesięcy
Jeżeli obdarowany uniknął podatku od darowizny auta, może go zapłacić przy zbyciu samochodu. Stanie się tak więc, jeżeli samochód zostanie sprzedany przed upływem pełnych 6 miesięcy od otrzymania pojazdu. Okres 6 miesięcy liczy się bowiem od kolejnego miesiąca po miesiącu otrzymania samochodu w akcie darowizny, np.:
- samochód otrzymany 1 stycznia – 6 pełnych miesięcy to luty, marzec, kwiecień, maj, czerwiec i lipiec – auto bez podatku można odsprzedać w sierpniu;
- samochód otrzymany w 30 stycznia – 6 pełnych miesięcy to luty, marzec, kwiecień, maj, czerwiec i lipiec – auto bez podatku można odsprzedać w sierpniu.
Jeżeli obdarowany nie dopilnuje tego terminu – zapłaci podatek. Natomiast przychodem będzie cena pojazdu pomniejszona o naprawy, opłaty administracyjne oraz inne koszty eksploatacji i posiadania.
Darowizna dla szybszej sprzedaży samochodu z leasingu
Z dniem 1 stycznia 2022 roku w życie weszły przepisy Polskiego Ładu. Nie oszczędziły one również przedsiębiorców leasingujących samochody. Obecnie sprzedaż auta przeniesionego z leasingu do majątku prywatnego w okresie 6 lat jest bowiem uznawana za przychód z działalności gospodarczej. Dawniej było to jedynie 6 miesięcy.
Wcześniejsza sprzedaż niesie więc w sobie wiele negatywnych konsekwencji, tj.:
- sprzedaż liczona jako przychód firmy, co oznacza wyższy podatek dochodowy;
- wyższy podatek VAT liczony od realnej wartości pojazdu;
- wyższa składka zdrowotna od 1 stycznia 2022 roku naliczana od dochodu.
Przeczytaj też: “Polski Ład – leasing aut od 1 stycznia 2022”
Tak znaczące wydłużenie okresu dla sprzedaży samochodu wykupionego z leasingu bez podatku jest dla wielu przedsiębiorców dużym problemem. Szczególnie jeżeli przedsiębiorca nie chce zachować auta. Na przykład samochód przeniesiony z leasingu do majątku prywatnego w czerwcu 2023 roku, bez naliczenia podatku można sprzedać dopiero w styczniu 2029 roku (do końca 2023 roku i pełnych 5 kolejnych lat).
Jednak można w sposób legalny obejść te przepisy i taki samochód oddać komuś bliskiemu w akcie darowizny. Następnie, jako że samochody po okresie leasingu wciąż są nowe i zwykle przekraczają znacząco próg dla I grupy podatkowej, w ciągu 6 miesięcy od otrzymania przedmiotu trzeba złożyć w urzędzie skarbowym druk SD-Z2. Wówczas osoba obdarowana musi odczekać jedynie pełnych 6 miesięcy, po czym odsprzeda pojazd bez naliczenia podatku.
Przekazanie samochodu w akcie darowizny jest więc w wielu przypadkach dobrym i ciekawym rozwiązaniem. Najlepiej, jeżeli jest to tzw. zerowa grupa podatkowa (małżonek, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, pasierbica). W ich przypadku nie zachodzi obowiązek zapłaty podatku od darowizny auta nawet wówczas, kiedy wartość przedmiotu przekracza limit dla I grupy. Wystarczy pamiętać o złożeniu do urzędu skarbowego formularza SD-Z2 oraz wstrzymaniu się ze sprzedażą pojazdu przynajmniej przez 6 pełnych miesięcy.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o darowiznę samochodu
Jakie limity mają grupy podatkowe przy darowiznach w 2023 roku?
Limity te są następujące: 10 434 zł (I), 7 878 zł (II) i 5 308 zł (III). Żadne limity nie dotyczą tzw. zerowej grupy podatkowej.
Kto zalicza się do grupy podatkowej “0”?
W tej grupie podatkowej znajdują się małżonek, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb i pasierbica.
W jaki sposób poinformować urząd skarbowy o darowiźnie samochodu?
Wszystkim grupom podatkowym I-III służy do tego formularz SD-3, który należy złożyć w terminie miesiąca od otrzymania auta w darowiźnie. Jeżeli natomiast obdarowany jest dla darczyńcy kimś z “grupy zero”, w terminie 6 miesięcy od otrzymania pojazdu składa formularz SD-Z2 (SD-3, jeżeli spóźni się z formularzem SD-Z2).
