Olej do skrzyni biegów – jak dobrać, co ile wymieniać?

Dlaczego należy wymieniać olej w skrzyni biegów?

Przekładnia to ważny element auta. Niestety, nie każdy kierowca ma świadomość tego, że olej do skrzyni biegów również trzeba wymieniać. Winę ponoszą tutaj także producenci, którzy wielokrotnie nie wyjaśniają, jakie konsekwencje może mieć zaniechanie wymiany oleju w skrzyni biegów.

Brak wymiany oleju w przekładni może mieć przykre konsekwencje. Podobnie jak smar do silników, również olej w skrzyni biegów pełni istotne funkcje, tj.:

• redukuje tarcie elementów skrzyni biegów;
• schładza skrzynię biegów;
• chroni skrzynię biegów przed korozją i wpływem uderzeń kół zębatych.

Jeżeli olej nie będzie wymieniany, przełoży się to na spadek trwałości mechanizmu i jego częstsze usterki. Oszczędność rzędu najczęściej kilkudziesięciu złotych może skończyć się kosztowną naprawą przekładni lub nawet koniecznością wymiany całej skrzyni.

Przeczytaj też: “Kontrolka oleju – czerwona i żółta: co oznacza, jak się zachować?”

Jak dobrać olej do skrzyni biegów?

Naturalnie wybór oleju do skrzyni biegów jest sprawą indywidualną. Najbezpieczniej kierować się zaleceniami producenta. To gwarancja, że olej do przekładni ma właściwości gwarantujące skuteczną ochronę elementów. Przy wyborze oleju do skrzyni biegów uwagę należy zwrócić m.in. na lepkość, rodzaj bazy olejowej czy zastosowane dodatki. Główny podział uwzględnia oleje mineralne i syntetyczne:

• Oleje mineralne do skrzyni biegów – smary mające w składzie zwłaszcza składniki naturalne. To środki gwarantujące przyzwoite właściwości smarne oraz wykazujące odporność na powstawanie rdzy i utlenianie.
• Oleje syntetyczne do skrzyni biegów – smary dodatkowo wzbogacone, dlatego zapewniają wyższy poziom ochrony i są odporne na zmiany temperatur.

Kluczowe znaczenie ma także klasa lepkości oleju SAE (ang. Society of Automotive Engineers) oraz jakości API (ang. American Petroleum Institute), tj.:

• Klasy lepkości SAE – wyróżnia się klasy lepkości od 65 do 250, a także oznaczone literą W (klasy zimowe) od 70W do 85W.
• Klasy jakości API – wyróżnia się klasy GL w zakresie od GL-1 do GL-6, które różnią się ilością dodatków ograniczających powstawanie korozji i starzenie się środka smarnego.

Przeczytaj też: “Odma olejowa – co to jest, jak działa, usterki”

Olej do skrzyń ręcznych i automatów

Pod uwagę należy też wziąć rodzaj przekładni – manualna lub automatyczna, tj.:

• Olej do manualnej skrzyni biegów – najczęściej stosuje się środki smarne oznaczone jako GL-4, a zwłaszcza GL-5.
• Olej do automatycznej skrzyni biegów – najpopularniejsze są automaty hydrokinetyczne, do których stosuje się oleje typu ATF. To środki smarne wykazujące większą odporność na ścieranie i lepiej znoszące zróżnicowane temperatury pracy. W przypadku bardziej zaawansowanych dwusprzęgłowych skrzyń automatycznych należy stosować oleje zachowujące parametry ochronne w niskich temperaturach oraz mające dobre właściwości płynięcia.

Przeczytaj też: “Automatyczna skrzynia biegów – wady i zalety”

Co ile wymieniać olej w skrzyni biegów?

Informacji o częstotliwości wymiany oleju w skrzyni biegów należy szukać w instrukcji samochodu. Naturalnie wiele zależy od intensywności korzystania z auta, natomiast średnio są to następujące przebiegi:

• wymiana oleju w skrzyni manualnej – średnio co 100 000 kilometrów;
• wymiana oleju w skrzyni automatycznej – średnio co 40 000 kilometrów.

W skrzyniach automatycznych wymiana oleju jest trudniejsza, ponieważ często wymaga rozebrania całej przekładni. Dlatego coraz częściej stosuje się dynamiczną wymianę oleju, która polega na całkowitym odessaniu starego środka smarnego i uzupełnienia skrzyni nowym olejem.

Naturalnie nic nie stoi na przeszkodzie, żeby skrócić częstotliwość wymiany, co wpłynie korzystnie na żywotność mechanizmu. Olej przekładniowy pracuje bowiem w temperaturze dochodzącej do 150 st. Celsjusza. Wysoka temperatura pracy sprzyja utlenieniu środka smarnego, co skutkuje powstawaniem kwasów i osadów węglowych wpływających negatywnie na właściwości oleju. Nie pomaga też wilgoć przedostająca się do wnętrza, a przecież w układzie krążą też metalowe opiłki. Każde pogorszenie właściwości ochronnych intensyfikuje tarcie i zwiększa ryzyko awarii skrzyni biegów.

Przeczytaj też: “Jak sprawdzić poziom oleju silnikowego w aucie?”

Podsumowując, wymiana oleju w skrzyni biegów jest konieczna. Szczególnie że środek smarny najczęściej kosztuje zaledwie kilkadziesiąt złotych. Żeby zapewnić skuteczną ochronę przekładni, należy stosować olej zalecany przez producenta pojazdu – o odpowiednich właściwościach i najlepiej od renomowanego dostawcy (np. Shell). Potrzebne informacje znajdują się w instrukcji obsługi samochodu. Pomóc może też numer VIN auta, jeżeli sklep internetowy pozwala wyszukać środek smarny po numerze nadwozia.