Funkcje płynu hamulcowego
Zanim podpowiem, jak sprawdzić poziom płynu hamulcowego, w pierwszej kolejności wyjaśnię, jakie funkcje pełni on w aucie. Otóż główne zadania płynu hamulcowego to m.in.:
- przenoszenie siły z pedału hamulca na tłoki, a dalej na klocki hamulcowe;
- maksymalne skrócenie czasu reakcji hamowania;
- ochrona układu hamulcowego przed korozją.
Przyczyny zużywania się płynu hamulcowego
Jest kilka przyczyn degradacji płynu hamulcowego, tj.:
- Praca pod wysokim ciśnieniem – ciśnienie w układzie może przekraczać nawet 12 MPa, a wraz z wyższym ciśnieniem dochodzi do szybszej degradacji płynu hamulcowego.
- Higroskopijność – nawet niewielka ilość wody w płynie ma negatywne skutki dla skuteczności hamulców. Wynika to z dużo niższej temperatury wrzenia wody, co ułatwia przegrzanie, a w konsekwencji grozi utratą możliwości hamowania. Zgodnie z klasyfikacją DOT dla płynu DOT 4 bezpieczna zawartość wody wynosi 3,7 proc., ale bezpieczniej obniżyć ten poziom do 2 proc. Niestety, płyn hamulcowy ma wysoką zdatność na wchłanianie wody.
- Naturalne starzenie – z biegiem czasu w toku eksploatacji płyn hamulcowy ulega naturalnemu procesowi starzenia.
- Nieszczelny układ – nieszczelność na przewodach i uszczelkach skutkuje uciekaniem płynu, ale także powolnym przedostawaniem się powietrza czy wody.
Przeczytaj też: “Zaciski hamulcowe – co to jest, jak rozpoznać awarię?”
Jak sprawdzić poziom płynu hamulcowego w samochodzie?
Sprawdzenie poziomu płynu hamulcowego jest łatwe i poradzi sobie z tym każdy kierowca. Wystarczy postępować zgodnie z poniższą instrukcją:
- Otwórz maskę.
- Znajdź zbiorniczek wyrównawczy – zwykle jest umieszczony w widocznym miejscu.
- Sprawdź poziom płynu – musi się on mieścić pomiędzy wartościami minimalną a maksymalną.
Kolor płynu hamulcowego
Warto wiedzieć, jak sprawdzić poziom płynu hamulcowego, ale należy także przyjrzeć się barwie cieczy. Płyn hamulcowy powinien mieć kolor słomkowy. Jeżeli jest on ciemniejszy, może to oznaczać pogorszenie właściwości, a w konsekwencji słabszą siłę hamowania.
Zmiana koloru płynu hamulcowego na ciemniejszy – brązowy lub czarny – może mieć kilka przyczyn, tj.:
- zbyt wysoka zawartość wody;
- szybkie nagrzewanie;
- zużycie przewodów hamulcowych;
- zbyt długi interwał wymiany.
Jak sprawdzić poziom wody w płynie hamulcowym?
W związku z tym, że efektywność płynu hamulcowego spada wraz z wyższym poziomem wody, jej zawartość sprawdzić można z wykorzystaniem specjalnego testera. Urządzenie kupić można już w cenie kilkudziesięciu złotych. Również sama obsługa testera jest prosta. Wystarczy zanurzyć elektrody w płynie, a następnie poczekać na wynik testu:
- zielona dioda – zawartość wody na poziomie 0 proc.;
- żółta dioda – zawartość wody na poziomie poniżej 1 proc.;
- dwie żółte diody – zawartość wody na poziomie 2 proc.;
- czerwona dioda – zawartość wody na poziomie 3 proc.;
- dwie czerwone diody – zawartość wody na poziomie powyżej 4 proc.
Kiedy wymienić płyn hamulcowy?
Na wymianę płynu hamulcowego warto zdecydować się w interwałach nie dłuższych niż co 2 lata lub od 30 000 do 60 000 kilometrów. Poza tym należy to zrobić, kiedy:
- poziom zawartości wody przekracza 2 proc.;
- płyn zmienił kolor na ciemniejszy;
- pedał hamulca jest miękki lub wpada w podłogę;
- wyczuwa się mniejszą siłę hamowania;
- miejsce ma wymiana elementów układu hamulcowego (np. zaciski, przewody hamulcowe, pompa hamulcowa);
- w zbiorniczku jest zbyt mało płynu;
- minie data ważności płynu;
- w zbiorniczku znajdują się zanieczyszczenia;
- zbiorniczek ulegnie uszkodzeniu.
Jak wybrać płyn hamulcowy?
Przy sprawdzaniu poziomu płynu hamulcowego na korku znaleźć można informację o używanym produkcie. Dedykowany płyn dla konkretnego egzemplarza znajduje się także w instrukcji pojazdu. Ważne, żeby stosować się do zaleceń producenta i stawiać na produkty renomowanych marek (np. Ferodo, Bosch, Comma, Febi Bilstein, Valeo, ATE, Hella, Brembo czy Castrol).
Jeżeli w zbiorniczku płynu jest zbyt mało, a nic nie wskazuje na utratę właściwości, przed wymianą można wykonać dolewkę. Dopuszcza się nawet mieszanie ze sobą wybranych rodzajów płynów (np. DOT 4 do DOT 3, DOT 5.1 do DOT 4). Natomiast nie wolno mieszać z innymi płynu DOT 5, ponieważ jest on oparty na bazie silikonu. W innych stosuje się poliglikole.
Oczywiście bezpieczniej w takiej sytuacji wymienić płyn na nowy. Szczególnie że nie zaleca się dolewania płynów, które były już otwierane, ponieważ kontakt z powietrzem ma negatywny wpływ na właściwości.
Przeczytaj też: “Jak wybrać najlepszy płyn hamulcowy?”
Jak wymienić płyn hamulcowy?
Wyjaśniłem, jak sprawdzić poziom płynu hamulcowego w samochodzie oraz kiedy go wymienić. Samą wymianę najlepiej zlecić mechanikowi, ponieważ na pewno nie jest to najprostsze. Szczególnie skomplikowane jest to w nowszych autach bogatszych w systemy elektroniczne, kiedy zazwyczaj wymaga się dostępu do komputera diagnostycznego.
Łatwiej zrobić to w starszych samochodach, ale nawet wówczas należy zachować dużą ostrożność, a dodatkowo niezbędne są do tego dwie osoby. Przygotować należy nowy płyn hamulcowy, pojemnik na zużytą ciecz, strzykawkę, gumowy wężyk oraz klucz do odkręcenia odpowietrzników. Często trzeba też zdjąć koła, co wymaga dostępu do kanału czy rampy. Jako że płyn hamulcowy ma właściwości żrące, koniecznie zadbać trzeba także o ochronę osobistą (m.in. rękawice, okulary, maska).
Wymiana płynu hamulcowego krok po kroku:
- Odkręć nakrętkę ze zbiorniczka wyrównawczego.
- Odciągnij możliwie największą ilość płynu do przygotowanego naczynia z wykorzystaniem strzykawki z wężykiem.
- Dolej do zbiorniczka wyrównawczego nowego płynu.
- Odkręć koło położone najdalej od pompy hamulcowej.
- Załóż gumowy wężyk na odpowietrznik i poprowadź jego drugi koniec do pojemnika na stary płyn hamulcowy (powinien być stale zanurzony w płynie, żeby zabezpieczyć przed przedostawaniem się powietrza do przewodów hamulcowych).
- Spuszczaj płyn, kiedy druga osoba naciska na pedał hamulca (zwykle wystarczy kilka naciśnięć).
- Odkręć odpowietrznik, kiedy druga osoba przytrzymuje pedał hamulca w podłodze.
- Odczekaj aż brudny i zapowietrzony płyn ścieknie do pojemnika.
- Zakręć odpowietrznik, kiedy druga osoba wciska w podłogę pedał hamulca.
- Poczekaj, aż w rurce pojawi się czysty i niezapowietrzony płyn, kiedy druga osoba naciska na pedał hamulca.
- Przykręć koło.
- Powtórz czynności 4-11 dla pozostałych kół.
- Zakręć nakrętkę zbiorniczka wyrównawczego.
Przeczytaj też: “Leżanka warsztatowa – rodzaje, parametry, jak wybrać?”
Nowy płyn jest jasny i ma kolor słomkowy. Jeżeli niedługo po wymianie płyn ponownie zrobi się ciemny, najprawdopodobniej winne są usterki innych elementów układu hamulcowego.
Tak więc, o ile każdy powinien wiedzieć, jak sprawdzić poziom płynu hamulcowego w samochodzie, o tyle wymiana jest już dość skomplikowana. Przede wszystkim należy pamiętać, żeby dokręcanie odpowietrznika miało miejsce przy wciśniętym do końca pedale hamulca. W innym wypadku skutkuje to zapowietrzeniem układu. Oczywiście cały czas należy też dolewać nowego płynu do zbiorniczka wyrównawczego. W związku z tym zlecenie tego zadania mechanikowi jest jak najbardziej rozsądne.
zdjęcie: pixabay.com (https://pixabay.com/illustrations/ai-generated-mechanic-auto-8214510/)
FAQ
Jaka ilość płynu hamulcowego powinna znajdować się w zbiorniczku wyrównawczym?
Ilość płynu hamulcowego powinna mieścić się pomiędzy poziomem minimalnym a maksymalnym.
Jaki kolor powinien mieć płyn hamulcowy?
Nowy płyn hamulcowy o optymalnych właściwościach ma kolor słomkowy. Ciemniejszy płyn powinien być wymieniony. Jeżeli nawet ciecz ma odpowiednią barwę, wymianę zaleca się maksymalnie w 2-letnich interwałach.
Czy można mieszać płyn hamulcowy?
Tak, o ile pozwala na to producent. Zazwyczaj dolać można płynu DOT 4 do DOT 3 czy DOT 5.1 do DOT 4. Natomiast niemieszalny jest płyn DOT 5 bazujący na silikonie.
4 Responses
Zdecydowanie warto regularnie sprawdzać poziom płynu hamulcowego. Dzięki temu unikniemy nieprzyjemnych niespodzianek na drodze. Przy okazji dobrze wiedzieć, że zmiana koloru płynu może naprawdę wiele powiedzieć o jego stanie. Osobiście polecam zadbać o to samodzielnie, bo nie jest to trudne. Ktoś tutaj stosował tester do pomiaru wody w płynie? Jakie macie doświadczenia?
Płyn hamulcowy to często zaniedbywany element w samochodzie, a wskazówki dotyczące jego kontroli są niezwykle przydatne. Rzeczywiście, świadome dbanie o kolor płynu może uchronić nas przed poważnymi problemami, zwłaszcza że ciemny płyn to zazwyczaj sygnał, że warto go wymienić. Zwraca uwagę informacja na temat higroskopijności – jak dobrze pamiętam, nadmiar wody w płynie hamulcowym obniża jego temperaturę wrzenia, co może prowadzić do katastrofalnych skutków podczas nagłego hamowania. Oczywiście, posiadanie testera do pomiaru wody w płynie jest dobrym pomysłem. A jeśli już o tym mowa, Marek ma rację, żeby nie bagatelizować tej kwestii! Dobrze jest regularnie sprawdzać poziom płynu, a także jego kolor, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek na drodze. Zachęcam do samodzielnej kontroli, cieszę się, że taki artykuł zwraca na to uwagę, bo to naprawdę kluczowe.
Przyglądając się tym wszystkim wskazówkom, które zawarłeś w artykule, zastanawiam się, jak często zapominamy o małych, ale kluczowych elementach, jak płyn hamulcowy. To trochę jak w życiu: czasami małe rzeczy są tymi, które przyciągają naszą uwagę dopiero, gdy zaczynają szwankować. Zgadzam się z Tobą, że kolor płynu jest istotny – mówi się, że 'oczy są zwierciadłem duszy', a tu płyn hamulcowy jest zwierciadłem stanu technicznego naszego pojazdu. Ciekawi mnie, jak wielu kierowców zapomina regularnie patrzeć na te niewielkie detale, podczas gdy ignorowanie ich może kosztować nas dużo więcej. Ciekawe, co sądzisz o kwestii nieszczelności w układzie hamulcowym – czy to nie jest właśnie metafora wielu problemów życiowych, gdzie małe, ukryte sprawy potrafią doprowadzić do wielkich niepowodzeń?
Zaraz, zaraz, to jak mam to rozumieć? Wystarczy otworzyć maskę i spojrzeć? Tylko nie mówcie, że miałem w tym domu strażaka, który mi pokazywał, jak gasić pożar z zapalniczki! Co się okazało, po przeczytaniu artykułu – nie trzeba być inżynierem mechanicznym, żeby wiedzieć, że płyn hamulcowy nie powinien mieć koloru brązowego jak moja ulubiona kawa po południu! Marek, używałeś testera? Ja to się zastanawiam, czy od razu nie kupić zestawu do barwienia, bo jak mi się znowu zrobi ciemny, to może być zapotrzebowanie na nowe hamulce. 😄