Czym jest mandat karny?
Zanim odpowiemy na pytanie, jak wygląda odwołanie od mandatu drogowego, w pierwszej kolejności musimy wyjaśnić, czym w świetle prawa jest mandat karny. Tak więc przez mandat rozumiemy nałożenie grzywny lub kary na sprawcę wykroczenia, który dopuścił się złamania prawa, w tym przypadku Kodeksu drogowego. Mandat może zostać nałożony w dwóch sytuacjach:
- sprawcę przyłapano na gorącym uczynku lub chwilę po popełnieniu wykroczenia (nałożenie mandatu musi mieć miejsce w ciągu 14 dni po ujawnieniu czynu);
- sprawcy nie przyłapano na gorącym uczynku lub zaraz po popełnieniu wykroczenia, ale zabroniony czyn został udowodniony poprzez urządzenie kontrolne lub pomiarowe (mandat trzeba nałożyć ciągu 30 dni od ujawnienia sprawcy).
Mandat nakłada się w sytuacji, kiedy nie przekracza on 500 zł, a w wyjątkowej sytuacji dwukrotnie więcej – 1000 zł, chociaż za chwilę mandaty za wykroczenia drogowe pójdą mocno w górę. Postępowanie mandatowe zwykle prowadzi policja. Należy go opłacić w ciągu 7 dni od przyjęcia. Przy mandacie na przykład z fotoradaru jest to tydzień od otrzymania informacji o ukaraniu mandatem.
Rodzaje mandatów karnych: gotówkowy, kredytowany i zaoczny
Warto odnieść się także do rodzajów mandatów nakładanych za wykroczenia drogowe. Tak oto wyróżniamy mandat karny gotówkowy, kredytowany oraz zaoczny. Poniżej wyjaśniamy, czym charakteryzują się poszczególne rodzaje mandatów.
- Gotówkowy – przyjęty przez sprawcę i uiszczony na miejscu u funkcjonariusza. Nakłada się go wyłącznie na cudzoziemców, którzy w Polsce przebywają tymczasowo, bez stałego miejsca zamieszkania lub pobytu (np. kierowcy, turyści, zagraniczni przedsiębiorcy).
- Kredytowany – mandat wydawany po jego przyjęciu przez sprawcę, na przykład po popełnieniu wykroczenia drogowego i zatrzymaniu przez funkcjonariuszy. Po otrzymaniu mandatu kredytowanego mamy 7 dni na jego opłacenie. Nie jest więc opłacany bezpośrednio u mundurowego. Wszystkie informacje o tym, gdzie wpłacić pieniądze, znajdują się na dokumencie.
- Zaoczny – nakładany w momencie, kiedy wykroczenie stwierdzono bez obecności sprawcy, aczkolwiek musi być pewność co do tego, kto złamał przepisy prawa (np. wykroczenie wykryte przez fotoradar).
Przeczytaj też: “Mandat z fotoradaru – co z nim zrobić?”
Kto może odwołać się od mandatu drogowego?
Jak zauważyliśmy wyżej, jeżeli uważamy, że ukaranie nas grzywną jest bezzasadne, możliwe jest odwołanie od mandatu drogowego. W zależności od sytuacji prawnej możemy to zrobić osobiście lub przez przedstawiciela.
Odwołanie od mandatu drogowego przysługuje każdej osobie, która jest pewna, że mandat jej się nie należał. Co ważne, jeżeli ukarany nie ukończył 17. roku życia lub jest osobą ubezwłasnowolnioną, wniosek o odwołanie od mandatu składa opiekun takiej osoby lub kurator. Jeżeli stwierdzono, że nałożenie mandatu było niesłuszne, możliwe jest także odwołanie z urzędu przez przedstawiciela odpowiedniego organu (np. przedstawiciel policji, straży granicznej).
Odwołanie od mandatu może złożyć:
- każdy, kto jest pewien, że nałożenie mandatu jest bezzasadne;
- przedstawiciel ustawowy lub kurator – dla mandatów nałożonych na osoby ubezwłasnowolnione;
- rodzic lub opiekun prawny – dla mandatów nałożonych na osoby, które nie ukończyły 17. roku życia;
- przedstawiciel służb lub sądu z urzędu – dla mandatów nałożonych przez funkcjonariuszy niesłusznie.
W jakich sytuacjach można złożyć wniosek o odwołanie od mandatu drogowego?
Odwołanie od mandatu drogowego jest możliwe, ale tylko w pewnych sytuacjach. Możemy się od niego odwołać, jeżeli:
- wykroczenie ruchu drogowego nie było czynem zabronionym lub przestało nim być w momencie jego popełnienia (np. po nowelizacji przepisów, kiedy popełnione wykroczenie nie jest już czynem zabronionym);
- mandat jest wyższy, niż wynika to z przepisów prawa (mandat jest uchylony w kwocie przekraczającej maksymalną wysokość grzywny);
- zabroniony czyn popełnił małoletni, który nie ukończył 17. roku życia;
mandat nałożono za działanie karane wyłącznie przez sąd (np. za popełniony czyn grozi areszt, a nie mandat); - wykroczenie wynikało z choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub w momencie zakłócenia czynności psychicznych (np. przekroczenie prędkości po ataku schizofrenii);
- zabroniony czyn popełniono w stanie wyższej konieczności lub podczas obrony koniecznej (np. parkowanie w niedozwolonym miejscu w celu ratowania życia).
Podsumowując, odwołanie od mandatu drogowego jest możliwe, jeżeli został on nałożony za czyn zgodny z prawem, czy przez funkcjonariusza bez odpowiednich kompetencji. Podobnie jest z nałożeniem mandatu dla dobra chronionego prawem, czy ukaraniem osoby z zaburzeniami psychicznymi.
Przeczytaj też: “Jak zapłacić mandat przez Internet?”
Jakich dokumentów potrzebujemy do odwołania od mandatu?
Jeżeli chcemy odwołać się od mandatu drogowego, musimy złożyć odpowiedni wniosek, przedkładając go w sądzie rejonowym odpowiednim dla miejsca wystawienia dokumentu. Odwołanie napisać musimy w ciągu 7 dni od uprawomocnienia się mandatu (przedstawiciel służby wystawiającej mandat wniosek o uchylenie składa po 7. dniu od wystawienia).
Wzoru pisma o uchylenie mandatu możemy szukać w Internecie. We wniosku podajemy podstawę prawną i uzupełniamy informacje dotyczące mandatu, włącznie z uzasadnieniem składanego wniosku. Powinniśmy wyjaśnić, dlaczego nie zgadzamy się w wystawionym mandatem. Ważne, aby argumenty w sprawie były rzeczowe i konkretne, żeby nie budziły żadnych wątpliwości. Oczywiście pod treścią uzasadnienia odwołania musimy złożyć odręczny podpis.
Na wniosku muszą znaleźć się też podstawowe dane, w tym data i miejsce sporządzenia dokumentu, a także adres sądu rejonowego, do którego składamy wniosek. Obowiązkowe są także nasze dane osobowe (imię i nazwisko, dane adresowe, seria i numer dowodu osobistego, numer PESEL). Do wniosku dołączamy kopię otrzymanego mandatu.
Odwołanie mandatu drogowego krok po kroku:
- Sporządzamy wniosek o uchylenie mandatu drogowego.
- W ciągu 7 dni od przyjęcia mandatu składamy go w sądzie rejonowym odpowiednim dla miejsca wystawienia. Wniosek możemy zanieść do biura podawczego sądu lub wysłać pocztą listem poleconym na adres właściwego sądu rejonowego.
- Czekamy na listowną odpowiedź z sądu o dacie posiedzenia. Nie ma określonego terminu rozpatrzenia wniosku o uchylenie mandatu drogowego.
- Stawiamy się na posiedzeniu sądowym lub czekamy na decyzję sądu – uchylenie mandatu lub odmowa jego uchylenia. Nie możemy odwołać się od tej decyzji.
Jak widzimy, mamy możliwość odwołania od mandatu karnego. Możemy to zrobić w ciągu 7 dni od jego otrzymania. Postępowanie sądowe jest bezpłatne. Pamiętajmy jednak, że odwołanie od mandatu drogowego nie jest równoznaczne z odmową jego przyjęcia. Wówczas sprawa jest od razu kierowana do sądu. Jeżeli sędzia uzna jego zasadność, oprócz opłacenia mandatu poniesiemy również koszty sądowe.
