Jak zrozumieć skrzyżowania równorzędne – definicja
Żeby wyjaśnić, kto ma pierwszeństwo na skrzyżowaniu równorzędnym, należy zrozumieć, co kryje się pod tym pojęciem. Szczególnie że obecnie takie skrzyżowania spotyka się coraz rzadziej. Kluczowe informacje dotyczące skrzyżowań równorzędnych:
- skrzyżowania dróg równorzędnych to skrzyżowania bez wyróżnionego kierunku z pierwszeństwem przejazdu;
- na skrzyżowaniach równorzędnych nie ma sygnalizacji świetlnej;
- na skrzyżowaniach równorzędnych nie ma znaków lub jest to znak A-5 “Skrzyżowanie dróg” (np. kiedy skrzyżowanie jest słabo widoczne; na obszarze zabudowanym, jeżeli układ dróg może sugerować inne zasady; na drogach osiedlowych; na skrzyżowaniu dróg gruntowych);
- pierwszeństwo na skrzyżowaniu równorzędnym reguluje zasada prawej ręki.
Skrzyżowanie dróg równorzędnych – najczęściej popełniane błędy przez kierowców
Jako że na skrzyżowaniu równorzędnym często nie ma znaków, brakuje sygnalizacji świetlnej, a ruch nie jest kierowany przez policjanta, po wjechaniu na skrzyżowanie kierowcom może wydawać się, że znajdują się na drodze z pierwszeństwem. To jeden z dwóch najczęstszych błędów popełnianych na skrzyżowaniach dróg równorzędnych, tj.:
- wymuszanie pierwszeństwa przejazdu – skrajnie niebezpieczne zachowanie, które może skończyć się wypadkiem;
- niepotrzebne przepuszczanie wszystkich kierowców – utrudnianie i tamowanie ruchu oraz wywołanie dezorientacji u innych uczestników ruchu.
Pierwszeństwo na skrzyżowaniu równorzędnym
Błędy na skrzyżowaniach równorzędnych wynikają z tego, że brakuje tutaj znaków, które wskazują pierwszeństwo, np.:
- znak A-7 “Ustąp pierwszeństwa” – ma kształt odwróconego trójkąta; jest w kolorze żółtym z czerwonym obramowaniem;
- znak pierwszeństwa przejazdu D-1 “Droga z pierwszeństwem” – informuje o pierwszeństwie przejazdu; ma kształt żółtego rombu z grubym obramowaniem w kolorze białym; obowiązuje do odwołania znakiem D-2 “Koniec drogi z pierwszeństwem” (znak D-1 przekreślony czarną linią).
Przeczytaj też: “Znaki drogowe: znak “Ustąp pierwszeństwa” – jak wygląda i co oznacza znak A-7?”
Skrzyżowanie równorzędne – zasada prawej ręki
Pierwszeństwo na skrzyżowaniu równorzędnym definiuje tzw. zasada prawej ręki (zasada prawej strony). To zasada określona w art. 25 ust. 1 i 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Krok po kroku zgodnie z zasadą prawej ręki pierwszeństwo na skrzyżowaniu równorzędnym mają:
- Pojazdy uprzywilejowane (m.in. straż pożarna, ambulans, policja, straż graniczna) – pierwszeństwo niezależnie od tego, z jakiej strony nadjeżdżają.
- Pojazdy szynowe – pierwszeństwo niezależnie od tego, z jakiej strony nadjeżdżają, jedynie po ustąpieniu pierwszeństwa pojazdom uprzywilejowanym.
- Pozostali uczestnicy ruchu – sedno zasady prawej ręki, która określa, że kierowca musi ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony.
Przeczytaj też: “Kiedy tramwaj ma pierwszeństwo?”
Dlatego kierowca pojazdu, o ile nie jest to pojazd uprzywilejowany lub szynowy, na skrzyżowaniu dróg równorzędnych musi ustąpić pierwszeństwa przejazdu:
- jeżeli jedzie na wprost – obowiązek ustąpienia pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony;
- jeżeli skręca w lewo – obowiązek ustąpienia pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony oraz pojazdowi jadącemu z naprzeciwka, jeżeli jedzie on na wprost lub skręca w prawo.
W najprostszym tłumaczeniu, jeżeli kierowca wjeżdżający na skrzyżowanie równorzędne ma inny pojazd po swojej prawej stronie, a ich tory jazdy się krzyżują, musi go przepuścić. Natomiast ma pierwszeństwo przed innymi pojazdami, jeżeli skręca w prawo.
Skomplikowane przypadki pierwszeństwa na skrzyżowaniu dróg równorzędnych
Zasada prawej ręki dla przejazdu na skrzyżowaniach równorzędnych nie jest skomplikowana, ale są przypadki, które to komplikują. Będzie tak, kiedy pojazd znajduje się na każdym z wjazdów. Wówczas jeden z kierowców powinien wykazać się uprzejmością i ustąpić pierwszeństwa innemu pojazdowi, wcześniej dając mu wyraźny sygnał (np. światłami lub ręką). Nie jest to określone przepisami, ale w ruchu drogowym należy też kierować się zdrowym rozsądkiem i kulturą osobistą. Poza tym pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniu może zostać zmienione, jeżeli jeden z pojazdów ma większe gabaryty (np. autobus, ciężarówka). Kolejni kierowcy opuszczają wówczas skrzyżowanie zgodnie z zasadą prawej ręki.
Inna skomplikowana sytuacja dotyczy pojazdów naprzeciwko siebie dojeżdżających do skrzyżowania równorzędnego z zamiarem skrętu w lewo. Oba pojazdy wykonują wówczas ten sam manewr, a więc mogą jechać równocześnie i jeżeli pozwala na to geometria skrzyżowania i znaki poziome – minąć się bezkolizyjnie (prawymi bokami względem siebie).
Najważniejsze, aby zbliżając się do skrzyżowania dróg równorzędnych, zresztą podobnie jak skrzyżowania z drogą podporządkowaną i każdego innego, przestrzegać zasady ograniczonego zaufania wobec innych uczestników ruchu. Uważne obserwowanie drogi jest kluczowe dla zachowania bezpieczeństwa.
Pierwszeństwo na skrzyżowaniu równorzędnym o ruchu okrężnym
Zasada prawej ręki obowiązuje nie tylko na skrzyżowaniu dróg równorzędnych w kształcie krzyża, ale również w kształcie litery T, o ile ruch drogowy nie jest kierowany przez policjanta, sygnalizację świetlną czy znakami. Dotyczy to także ronda ze znakiem C-12, ale bez znaku A-7 “Ustąp pierwszeństwa”, tj.:
- rondo ze znakiem C-12 oraz znakiem A-7 – obowiązek ustąpienia pierwszeństwa wszystkim pojazdom na rondzie i pierwszeństwo po wjechaniu na rondo przed innymi pojazdami, które zbliżają się do skrzyżowania o ruchu okrężnym;
- rondo ze znakiem C-12 – skrzyżowanie równorzędne z obowiązującą zasadą prawej ręki, a więc pierwszeństwo mają pojazdy uprzywilejowane, później pojazdy szynowe, a ostatnie pojazdy kołowe, które poruszając się po rondzie, muszą ustąpić pierwszeństwa samochodom nadjeżdżającym z prawej strony, a więc wjeżdżającym na skrzyżowanie o ruchu okrężnym.
Pierwszeństwo na skrzyżowaniu równorzędnym nie jest więc niczym szczególnie skomplikowanym, aczkolwiek trzeba rozumieć zasadę prawej dłoni. Kluczowe jest trzymanie się założenia, że poza pojazdami uprzywilejowanymi i szynowymi, na takich skrzyżowaniach należy ustąpić pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z prawej strony. Oczywiście to wszystko przy stosowaniu się do zasady ograniczonego zaufania wobec innych uczestników ruchu.
Przeczytaj też: “Jak pokonać skrzyżowanie z pierwszeństwem łamanym?”
FAQ – najczęściej zadawane pytania o pierwszeństwo na skrzyżowaniu równorzędnym
Czym jest skrzyżowanie dróg równorzędnych?
Skrzyżowanie równorzędne nie wyróżnia kierunku z pierwszeństwem przejazdu. To skrzyżowanie bez sygnalizacji świetlnej, a często również znaków, ewentualnie ze znakiem A-5 “Skrzyżowanie dróg”.
Jaki kształt mają skrzyżowania równorzędne?
To skrzyżowania, w których układ dróg może mieć kształt krzyża czy litery T. Skrzyżowaniem równorzędnym jest również rondo oznaczone wyłącznie znakiem C-12.
Kto ma pierwszeństwo na skrzyżowaniu równorzędnym?
Niezależnie od kierunku jazdy na skrzyżowaniu równorzędnym pierwszeństwo mają pojazdy uprzywilejowane, a po nich pojazdy szynowe. Kolejni uczestnicy ruchu muszą stosować się do tzw. zasady prawej ręki i ustąpić pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z prawej strony.