Czym jest adaptacyjny napęd 4×4 Haldex?
Napęd Haldex to adaptacyjny system napędu. Oznacza to, że brakuje tutaj sztywnego połączenia między osiami przednią oraz tylną. Nie mamy tutaj więc do czynienia ze stałym oraz równomiernym podziałem momentu obrotowego między osiami. Łącznikiem jest sprzęgło dołączające lub rozłączające napęd w zależności od warunków panujących na drodze oraz trybu i stylu jazdy. Zasada jest prosta:
- jazda w normalnych warunkach – napęd Haldex jest rozłączony, a auto korzysta z napędu na koła przedniej osi;
- poślizg kół przednich – załączany jest napęd tylnej osi i samochód otrzymuje napęd na wszystkie cztery koła (po odzyskaniu przyczepności przez koła napęd zostaje odłączony, a auto ponownie wraca do napędu na przednie koła).
Przeczytaj też: “Napęd na 4 koła – rodzaje, różnice, który wybrać?”
Kluczowe dla pracy napędu jest sprzęgło Haldex. To podzespół znajdujący się w obudowie mechanizmu różnicowego tylnej osi i napędzany wałem napędowym. Sprzęgło Haldex jest zbudowane z następujących elementów:
- wałek wejściowy napędzany przez jednostkę napędową;
- wałek wyjściowy napędzany przez tylną oś;
- sprzęgło płytkowe sterowane przez hydrauliczne tłoki;
- pompa hydrauliczna napędzana przez krzywkę na wałku wejściowym;
- jednostka sterująca odczytująca dane z czujników i wysyłająca sygnał do tłoka sprzęgła.
Przeczytaj też: “Zepsute sprzęgło – objawy, przyczyny, jak naprawić?”
Jak działa napęd na cztery koła Haldex?
Jak wskazaliśmy wyżej, napęd Haldex nie jest stały, ale załącza się, jeżeli wymaga tego sytuacja. Sprzęgło Haldex jest sterowane elektronicznie i działa w sposób automatyczny. Jednostka sterująca analizuje szereg parametrów i określa, w jakiej pozycji powinno znajdować się sprzęgło (rozłączone, częściowo włączone, całkowicie włączone). Do analizowanych parametrów zaliczyć należy m.in. prędkość obrotową kół, przyspieszenie, kąt skrętu, hamowanie i położenie pedału gazu.
Sprzęgło reaguje natychmiast, nawet przed całkowitym poślizgiem kół przedniej osi. Jeżeli dochodzi do poślizgu, część momentu obrotowego trafia na tylną oś, co skutkuje lepszą trakcją i stabilnością pojazdu. W zależności od modelu, ustawień i potrzeb moment obrotowy między osiami przednią i tylną dzieli się w stosunku od 0 do 100 proc.
Przeczytaj też: “Launch control – co to jest, do czego służy, jak działa?”
Zalety napędu Haldex:
- możliwość zastosowania w autach z poprzecznie zamontowaną jednostką napędową (nie ma konieczności stosowania dodatkowej przekładni na wyjściu ze skrzyni biegów);
- szybka, automatyczna reakcja (elektryczne sterowanie na podstawie danych trafiających do jednostki sterującej z licznych czujników);
- duża elastyczność w zakresie podziału momentu obrotowego między osiami (podział momentu obrotowego między osiami przednią i tylną w zakresie od 0 do 100 proc.);
- niższe spalanie (napęd załącza się tylko w razie potrzeby);
- niższa emisja szkodliwych związków do atmosfery (napęd załącza się tylko, jeżeli wymaga tego sytuacja).
Wady napędu Haldex:
- wyższy koszt produkcji (dodatkowe elementy elektroniczne i hydrauliczne);
- wyższe koszty napraw (zastosowanie elementów elektronicznych i hydraulicznych);
- większa podatność na zużycie i awarie (praca w środowisku oleju pod ciśnieniem, działanie wysokich temperatur, elementy narażone na tarcie).
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o trwałość napędu Haldex. Kluczowe znaczenie ma bowiem kilka czynników (m.in. styl jazdy, warunki drogowe, wilgotność i temperatura). Dla wydłużenia żywotności sprzęgła Haldex istotna jest regularna wymiana oleju, wedle zaleceń w przedziale od 60 000 do 120 000 kilometrów. Stosować należy specjalny olej przeznaczony do sprzęgła Haldex, ponieważ jest to środek o odpowiednich właściwościach, w tym o właściwej lepkości.
W jakich samochodach stosuje się sprzęgło Haldex?
Sprzęgło Haldex jest stosunkowo popularnym rozwiązaniem w autach z napędem na wszystkie koła. To dobry system zwłaszcza w samochodach miejskich i crossoverach. Poniżej zestawienie wybranych modeli korzystających z napędu 4×4 ze sprzęgłem Haldex.
| Marka | Modele |
|---|---|
| Audi | Q3, RS3, RSQ3, S3, SQ3, TT, TTRS, TTS |
| Ford | Galaxy, Kuga, S-Max |
| Land Rover | Discovery Sport, Freelander, Range Rover Evoque |
| Seat | Ateca, Leon, Tarraco |
| Skoda | Karoq, Kodiaq, Octavia, Superb, Yeti |
| Volkswagen | Arteon, Golf, Passat, Tiguan, Touareg, T-Roc |
| Volvo | S40, S60, S80, V40, V60, V70, XC40, XC60, XC70, XC90 |
Przeczytaj też: “Wymiana paska rozrządu“
FAQ
Czym jest napęd Haldex?
Haldex to rodzaj napędu na wszystkie koła. System korzysta ze sprzęgła Haldex. Rozwiązanie zostało opatentowane w 1998 roku przez firmę Haldex.
Z jakich elementów zbudowane jest sprzęgło Haldex?
Sprzęgło Haldex jest zbudowane z wałków – wejściowego i wejściowego, a także ze sprzęgła płytkowego, pompy hydraulicznej oraz jednostki sterującej.
Jak działa napęd na cztery koła Haldex?
Nie jest to mechanizm stały, ale załączający się w razie potrzeby, jeżeli przednie koła dostają poślizgu. Wówczas część momentu obrotowego w zakresie od 0 do 100 proc. jest przenoszona na koła tylnej osi.
